معاون علمی و فناوری رییس جمهور در افتتاحیه اجلاس جهانی STS گفت: کشورهای در حال توسعه باید با توجه به توانمندی های کشور خود تلاش کنند با اتخاذ سیاست های هوشمندانه، شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگ شان تقویت کنند.
دکتر سورنا ستاری در افتتاحیه اجلاس جهانی STS درشهر کیوتو ژاپن، در خصوص اهمیت شرکت ها و اقتصاد دانش بنیان در پیشرفت و جهش کشورهای در حال توسعه سخنرانی کردند.
وی در این سخنرانی اظهارکرد: بررسی مسیر تحولات تاریخی اقتصاد نشان می دهد که ارزش آفرینی اقتصادی از منابع زیرزمینی به سمت ایجاد ارزش اقتصادی از دانش تفکر و توانایی ذهنی افراد حرکت کرده است. گذار از اقتصاد تولید بر مبنای منابع خام به اقتصاد کارایی محور و در نهایت به اقتصاد نوآوری محور (دانش بنیان) نشان از همین روند دارد.
وی بیان کرد: آنچه بیش از هر چیز در اقتصاد دانش بنیان اهمیت می یابد، توان ارزش آفرینی از فعالیت های دانشی تک تک افراد حاضر در جامعه است.
وی افزود: سوال اصلی که بسیاری از سیاست گذاران در کشورهای در حال توسعه به دنبال پاسخ آن هستند آن است که چگونه می توانند با توجه به شرایط موجود کشور خود، گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش بنیان را تسریع نمایند، و دیگر آن که، چگونه می توان با فرصت ها و چالش های این موضوع، یعنی تمرکز اقتصاد دانش بنیان بر دانش تک تک افراد جامعه روبرو شد.
*** چهار پایه اقتصاد دانش بنیان
دکتر ستاری پاسخ دادن به این سوال ها را نیازمند شناخت دقیق مسئله و راهکارها دانست و ادامه داد: به طور کلی، اقتصاد دانش بنیان، دارای چهارپایه است که عبارتند از سرمایه انسانی: ۱- دانش، مهارت ها و تجربیات افراد که باعث ارزش آفرینی اقتصادی آنان می شود،۲- نوآوری، ۳- زیر ساخت فناوری اطلاعات و ۴- رژیم نهادی.
به گفته رییس بنیاد ملی نخبگان ایران، حرکت از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش بنیان با تمرکز بر پایه اول (سرمایه انسانی) دارای سه مرحله است که عبارتند از: ۱. آموزش و توانمندسازی افراد، ۲. تشویق و حمایت از آنان برای راه اندازی شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط ، ۳. حمایت از شکل گیری شبکه های تخصصی از SMEها و تشکیل برندهای ملی و بین المللی.
وی همچنین این روند تغییرات و فرآیند گذار را موجب بروز چالش هایی برای منابع انسانی عنوان کرد و آن را به سه بخش تقسیم کرد: ۱. از بین رفتن مشاغل فیزیکی پیشین، ۲. نیاز به آموزش های تخصصی و نیمه تخصصی در حوزه های نرم، ۳. تغییر در مفهوم سواد از خواندن و نوشتن به سواد IT، سواد فناوری و…
ایجاد مشاغل جدید با ارزش افزوده بیشتر و استفاده از فناوری اطلاعات برای تسهیل اشاعه دانش و کاهش هزینه های حاشیه ای تولید از مواردی بود که به اعتقاد دکتر ستاری، در حین حال فرصتهایی را نیز چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی ایجاد می کند. وی همچنین اهمیت یافتن تخصص های بین رشته ای : افراد باید بدانند که جواب سئوال را از کجا می توان یافت، در واقع باید دانش استفاده از دانش داشته باشند و اهمیت یافتن دانش هایی ضمنی که قابل تبدیل به دانش صریح نیستند را از دیگر فرصت ها در سطح فردی و اجتماعی عنوان کرد.
*** لزوم دخالت دولت های کشورهای در حال توسعه
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در ادامه بیان کرد: از آنجا که بعضا در کشورهای در حال توسعه، شکست سیستم مانع از شکل گیری این فرایند می شود، نیاز است دولت ها با استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب و متناسب با دوره بلوغ فرایند، دخالت کنند.
به گفته ستاری، از جمله دخالت هایی که دولت ها می توانند در هر یک از مراحل این فرایند انجام دهند عبارت است از: «ارائه آموزش های لازم به افراد برای رشد خلاقیت و کارآفرینی به منظور ایجاد توان خود پایداری (Self Sustainability) و ارائه تسهیلات و خدمات تخصصی به شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط برای رشد و گذار آنان از دره مرگ و تدوین قوانین و مقررات حمایتی از شکل گیری شبکه ها و برندهای تخصصی».
*** تبدیل منابع به محصول دانش بنیان
رییس بنیاد ملی نخبگان ایران، در بخش دیگری از سخنرانی خود، با بیان اینکه تبدیل صنایع ناشی از منابع زیرزمینی (مانند صنعت نفت) به بازاری برای عرضه محصولات شرکت های دانش بنیان می تواند نقش به سزایی در استفاده و سرریز دانش موجود در این کشورها داشته باشد ادامه داد: این امر می تواند موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان شود تا با افزایش سهم تولید محصولات دانشی از درآمد ناخالص ملی (GNI) ، رشد و رفاه برای افراد جامعه ایجاد گردد.
ستاری بیان کرد: به عبارت دیگر، سیاستگذاران علم و فناوری در کشورهای در حال توسعه باید با توجه از توانمندی های کشور خود (مانند نفت و معادن در ایران)، به عنوان موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان استفاده و تلاش کنند با اتخاذ سیاست های هوشمندانه، شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگ خود تقویت نموده و راه شبکه سازی و ایجاد برندهای بزرگ ملی و بین المللی را هموار کنند.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در پایان سخنان خود اظهارکرد: مجموع این عوامل موقعیتی را برای کشورهای دارای اقتصاد مبتنی بر منابع و برخوردار از جمعیت جوان (مانند کشورهای حوزه خلیج فارس) ایجاد می کند تا با تسهیل گذار به اقتصاد دانش بنیان ، انرژی حاصل از جوانی جمعیت را از تهدید بیکاری و انقلاب، به فرصت رشد و جهش اقتصادی تبدیل کند.
پیش از سخنان معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران، یازدهمین دوره اجلاس جهانی STS با سخنرانی شینزو آبه نخست وزیر ژاپن آغاز به کار کرد و در این اجلاس سخنرانی های دیگری از جمله وزیر امور خارجه فرانسه، وزیر علوم تایلند، وزیر علوم آرژانتین انجام شد .
نخست وزیر ژاپن در این اجلاس درباره اقتصادی شدن فناوری پیل سوختی در ژاپن برای نخستین بار در دنیا سخن گفت و وعده داد در سال آینده این فناوری به مرحله اقتصادی خواهد رسید و مردم می توانند از آن به عنوان منبع انرژی مفید و غیرآلاینده در خودروهای خود بهره ببرند. برنامه های مفصل فناوری دولت ژاپن از جمله سلول های بنیادی، میکروالکترونیک و…، دیگر مواردی بود که شینزو آبه به آن اشاره کرد.
در ادامه این اجلاس لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه و از مقامات عالیرتبه این اجلاس به سخنرانی پرداخت. همچنین خانم فرانس کوردوبا رییس بنیاد ملی علم آمریکا (nsf) و پیچت دورونگ کاوروج وزیر علوم تایلند، سخنرانان صبح اجلاس یازدهم STS بودند.
*** دیدارها و گفت وگوها
دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه حضور در یازدهمین اجلاس STS با تنی چند از وزرا و مدیران تاثیرگذار و کلیدی حوزه علم و فناوری شرکت کننده در این اجلاس دیدار و گفت وگو کرد.
براساس این گزارش، این سفر به دعوت رسمی وزیر سیاست علم و فناوری کشور ژاپن از ۱۳ تا ۱۵ مهرماه سال جاری صورت گرفت.
پیوند یافته های علم و فناوری با نیازهای روز جامعه با تاکید بر محافظت از زمین، ایجاد صلح و آرامش در جوامع انسانی از جمله اهداف برگزاری کنفرانس بین المللی STS است.
علاوه بر وزرای علوم و فناوری کشورهای جهان، روسای مجامع علمی، دانشگاه های معتبر و صاحبان برندهای برتر دنیا نظیر بنز، بی ام و، سونی، توشیبا، هوآوی و… در این کنفرانس که از آن به داووس علم و فناوری یاد می شود، شرکت می کنند.
به طور معمول در دوره های مختلف کنفرانس STS، بیش از ۴۰ وزیر یا روسای آکادمی های علمی کشورهای بزرگ دنیا حضور می یابند و در کنار آن حداقل ۸۰۰ نفر از روسای دانشگاه های برتر جهان و نیز صاحبان صنایع بزرگ حضور دارند. این اجلاس در اکتبر ۲۰۱۳ دهمین سالگرد خود را با شرکت نزدیک به ۱۱۰۰ اندیشمند برجسته، از جمله ۱۲ برنده جایزه نوبل از نزدیک به ۱۰۰ کشور جهان و منطقه برگزار کرد.
بر همین اساس، پس از یازدهمین اجلاس STS، بنا به دعوت رسمی وزیر اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن، ۱۶ مهرماه، دکتر ستاری در «اجلاس نوآوری برای زمین خنک» حضور یافته و در آن به سخنرانی می پردازد.
