وزیر سابق بهداشت با اشاره به بزرگترین چالشهای پیش روی تحقیقات در دانشگاههای علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی گفت: علاوه بر کمبود اعتبار و کمبود پژوهشگر توانمند، یکی از مشکلات مراکز تحقیقاتی دانشگاهها وجود مدیریت تعارفی است.
دکتر کامران باقری لنکرانی در همایش مشترک روسای مراکز تحقیقاتی و معاونین پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در تالار امام خمینی افزود: بر اساس نظرخواهی که معاونت تحقیقات و فناوری از مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی انجام داده است، ۵۵ مرکز به این نظرخواهی پاسخ دادند که این میزان نشان دهنده تعداد کم مشارکت در این امر است.
مراکز تحقیقاتی مهمترین مشکل خود را کمبود اعتبار می دانند
رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: مراکز تحقیقاتی مهمترین مشکل خود را کمبود اعتبارات می دانند و پس از آن چالش هایی از جمله کمبود نیروی متخصص، کمبود فضای فیزیکی، نقص قوانین و فقدان تشکیلات در رتبه های بعدی قرار دارند.
وی با اشاره به پرسش از مراکز تحقیقاتی که علاقمند به حضور مسئولان چه نهادی در این گردهمایی هستند، گفت: بیشترین تقاضا برای حضور معاونت توسعه وزارت بهداشت بود و کمترین مربوط به معاونت آموزشی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و این نشان می دهد فرآیند مالی و اداری یکی از مهمترین چالشهای مراکز تحقیقاتی است.
دکتر باقری لنکرانی افزود: این مسئله بیانگر این است که با وجود اینکه قوانین و آیین نامه معاملاتی دانشگاههای خوب است اما آشنایی کافی وجود ندارد و به خوبی بکار گرفته نشده است.
مراکز تحقیقاتی اعلام می کنند که دانشگاهها حمایت کافی از آنها به عمل نمی آورند
وی با اشاره به چالش کمبود اعتبارات در مراکز تحقیقاتی اظهار داشت: این مشکل هم در مراکز با ردیف بودجه و هم در مراکز بدون ردیف بودجه، وجود دارد و مشخص نیست که هزینه راه اندازی اولیه باید از کجا تامین شود و مراکز تحقیقاتی اعلام می کنند که دانشگاهها حمایت کافی از آنها به عمل نمی آورند.
وزیر سابق بهداشت، هزینه های پرسنلی را هم بخشی از مشکلات مراکز تحقیقاتی برشمرد و گفت: این درست است که نظام سلامت ۷۰ درصد هزینه را صرف هزینه پرسنلی می کنند و مفید است اما این هزینه اگر تولید علم نداشته باشد خوب نیست چرا که حقوق می گیرند اما خروجی خوبی ندارند.
پژوهش باید از یارانه بگیری خارج شود و ثروث آفرین شود
وی با اشاره به تاکید مستمر بر تامین مالی تحقیقات و توجه به ثروث آفرینی پژوهش گفت: پژوهش باید از یارانه بگیری خارج و ثروث آفرین شود. در این راه شروع خوبی داشته ایم اما باید به همه جوانب از جمله ارزش اقتصادی و اجتماعی پیشگیری، ارتقای سلامت، تصمیم بالینی صحیح و کاهش بی عدالتی نیز فکر شود.
فقدان پژوهشگر توانمند چالش بزرگ مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی
دکتر باقری لنکرانی، چالش دیگر مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی را فقدان پژوهشگر توانمند دانست و گفت: ایجاد ظرفیت تربیت پژوهشگر با دکتری تخصصی همراه با پژوهش و بورسیه کردن نخبگان و آموزش توامان در دکتری حرفه ای و تخصصی می تواند راهکارهای مناسبی برای این حوزه باشد. البته باید در اجرا دقت شود که نیازهای کشور نیز در تربیت نیرو در این حوزه دیده شود.
دانشگاه با مدیر تعارف دارد و فردی که ۲ ساعت بیشتر نمی آید را مدیر مرکز تحقیقاتی می کنند!
وی ماموریت مراکز تحقیقاتی را از دیگر چالشهای این مراکز برشمرد و گفت: بسیاری از مراکز در داخل دانشگاهها نیز با هم همپوشانی دارند و این مسئله نیاز به هدف گذاری کلی دارد. در این میان مدیریت مراکز هم از اهمیت برخوردار است. برخی از مراکز در این نظرخوانی گفته بودند مدیران تعارفی دارند، یعنی دانشگاه با مدیر تعارف دارد و فردی که ۲ ساعت بیشتر نمی آید را مدیر مرکز می کنند، در حالی که تعهد به حضور مستمر نکته مهم مدیریتی است.
رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: طولانی شدن فرآیندها، بررسی پایان نامه ها، کم بودن حق التحقیق به نسبت وزارت علوم، نحوه نامشخص ارتباطات مراکز تحقیقاتی از دیگر مشکلات این مراکز است. ارتباطات مراکز تحقیقاتی با جامعه هم خوب و هم آفت است و هم می تواند امیدآفرین باشد.
ارتباط مراکز تحقیقاتی با گروه های آموزشی باید درست تعریف شود
وی مشکل ارتباط مراکز تحقیقاتی با گروه های آموزشی را از مشکلات دیگر مراکز دانست و گفت: بسیاری از مراکز نیروی یکسانی با حوزه آموزش دارند و ارتباط آنها باید درست تعریف شود. ارتباط با مدیریت وزارتخانه و حوزه های سیاستگذاری از دیگر مسائلی بود که مراکز تحقیقاتی در نظرخواهی به آن اشاره کردند.
باقری لنکرانی ارتباط آموزش و پژوهش را یک ارتباط کلیدی دانست و گفت: تداخل وظایف این دو حوزه مشکلاتی را ایجاد می کند که برخی مواقع به تضعیف هر دو بخش می انجامد و پژوهشگر حرفه ای تمام وقت می تواند بخشی از این مشکل را بکاهد.
وی یادآور شد: ارتباط میان تحقیقات پایه و بالینی، جهت دهی به پژوهش رصد توفیقات و حمایت از آنها، سفارش های پژوهشی درون سازمانی، حمایت صحیح از طرح های پژوهشی مروری، مداخلی و کلان از دیگر موضوعات مورد تاکید مراکز تحقیقاتی است.
ظرفیت ارتباط پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی با سایر دانشگاهها مغفول مانده است
رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: ظرفیت پژوهشی ارتباط با دانشگاههای وزارت علوم، پیام نور و آزاد از ظرفیت های مغفول مانده است. به عنوان نمونه دانشگاه پیام نور در رشته های مدیریت در کارشناسی ارشد ظرفیت زیادی دارد که می توان از آن به نفع حوزه سلامت استفاده کرد. همچنین وزارت جهادکشاورزی بیشترین تعداد پژوهشگر را دارد و می توان با آنها پروژه میان رشته ای اجرا کرد.
وزارت بهداشت خودش نباید مجری طرحهای پژوهشی باشد
وی اظهار داشت: مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی در این نظرخواهی به برخی نکات به عنوان آنچه نباید کرد تاکید کرده اند که از آن جمله می توان به این موضوع اشاره کرد که مراکز تحقیقاتی معتقد هستند وزارت بهداشت خودش نباید مجری طرحهای پژوهشی باشد البته این چالشی است که من هم در زمان وزارتم با آن مواجه بودم.
وزیر سابق بهداشت افزود: مرکز گرایی و بی توجهی به توان همه کشور، رصدهای روزنامه ای ، روندهای تعریف نشده هم از دیگر گلایه های این مراکز است. در این راه کمک های خیرین می تواند راهگشا باشد.
تعدادی از مراکز تحقیقاتی گفته اند حاضر به همکاری در اجرای برنامه پنجم توسعه نیستند
وی با اشاره به پرسشی که درباره میزان همکاری مراکز تحقیقاتی در اجرای برنامه پنجم توسعه افزود: از میزان تعداد ۵۵ مرکز تحقیقاتی ۳۵ درصد گفته اند همکاری می کنند و بقیه گفته اند شاید و مشروط اما نکته جالب این است که ۵ درصد گفته اند که حاضر به همکاری نیستند این مسئله نشان می دهد اسناد بالادستی پس از تهیه در زیر مجموعه ها به خوبی تبیین نشده است و آنها نمی دانند که این مسائل جزئی از زنجیره علم و فناوری کشور است.
