آثار و پیامدهای سرقت علمی در کشور و روش های جلوگیری از آن در نشستی با حضور کارشناسان و متخصصان حوزه تولید علم در کشور در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات بررسی شد.
دکتر سید ابراهیم عمرانی نایب رییس شورای سیاست گذاری و تامین منابع علمی در این نشست گفت: سرقت علمی تقریبا در تمام جهان وجود دارد و گواه آن نرم افزارهای تولید شده برای جلوگیری از این پدیده است که در دست هر استاد دانشگاه چنین نرم افزاری برای ارزیابی تمامی اسناد ارائه شده از سوی دانشجویان قرار دارد.
وی افزود: افرادی که برای کسب امتیاز علمی دست به تقلب می زنند در نهایت حیثیت یک دانشگاه و حتی یک کشور را تحت تاثیر قرار می دهند از این رو سرقت علمی باید مورد توجه قرار گیرد.
دکتر داریوش مطلبی معاون فناوری خانه کتاب ایران نیز در این نشست با بیان این که سرقت و تقلب علمی در حوزه هایی همچون شباهت محتوایی و شباهت چهارچوبی قابل بررسی است،گفت: در بیشتر پایان نامه ها شباهت چهارچوبی وجود دارد اما اشاره ای به منبع یک پایان نامه نشده است.
وی در تعریف سرقت علمی گفت: ˈاستفاده از قسمت یا تمام یک اثر بدون ذکر نام پدید آورندهˈ سرقت علمی گفته می شود و در حوزه تحصیلات تکمیلی دانشجویان بر اساس نوع فعالیت پژوهشی و پایان نامه خود در یک حوزه به عنوان متخصص شناخته می شوند اما در صورت تقلب علمی، فارغ التحصیلان دانشگاهی یک متقلب خواهند بود.
مطلبی راه حل کاهش سرقت علمی را شکل دادن پژوهش ها بر اساس نیاز جامعه عنوان کرد و گفت: زمانی که خرید و فروش پایان نامه اتفاق می افتد در نتیجه محققان نیز هر روز با موضوعات روز جامعه فاصله می گیرند و بدین ترتیب روی موضوعاتی کار می شود که قبلا به آن پرداخته شده است.
همچنین صفر بیگ زاده وکیل دادگستری نیز در مورد بار حقوقی سرقت علمی گفت: اصولا با گسترش بیش از اندازه آموزش عالی در هر کشوری افرادی تربیت می شوند که با اصول و موازین علمی تحقیق آشنا نیستند و از سوی دیگر کنترلی در زمینه پایان نامه ها وجود ندارد.
وی تاکید کرد که با گسترش سرقت علمی قبح آن از بین می رود و با از بین رفتن قبح یک مشکل اجتماعی دیگر قوانین پاسخگوی آن نخواهد بود.
بیگ زاده یادآور شد که قوانین حاضر در زمینه سرقت های علمی به اندازه کافی بازدارنده هستندبنابراین مشکل قوانین نیست بلکه مشکل اصلی ما این است که باید کنترل قانونی خود را افزایش دهیم.
وی تاکید کرد: کلید رفع مشکل سرقت پایان نامه ها در دست استادان است؛ به این معنی که در صورت مشخص شدن تقلبی بودن یک پایان نامه باید با افراد برخورد شود و پایان نامه را به استاد راهنما و استاد مشاور ارجاع داد.
