بحث (Discussion) یکی از اساسی‌ترین اجزای مقاله پژوهشی می‌باشد که نگارش آن بر قوه ادراک و استنباط نویسنده استوار است. بحث جاییست که محقق اهمیت یافته‌هایش را برای مخاطبین روشن ساخته و به تشریح و تفسیر نتایج بدست آمده در سایر تحقیقات قبلی در آن زمینه خاص می‌پردازد. نگارش این بخش از مقاله مستلزم تلاش و تفکر بیشتری است. در این بخش باید ارتباطی واضح بین پژوهش فعلی و مطالعات قبلی که در این زمینه انجام شده برقرار گردد. تاکید بر جنبه‌های مهم و جدید مطالعه و اشاره به مطالعاتی که لازم است در آینده انجام گیرد، از دیگر مشخصات بخش «بحث » در یک مقاله پژوهشی می باشد.
ساختار کلی بحث مقاله خود را چگونه تنظیم کنیم؟
بحث قسمتی از مقاله است که کمتر از سایر قسمتها تابع چارچوب خاص بوده و ساختار کلی حاکم بر آنرا می‌توان در نگارش بحث هر نوع مقاله پژوهشی پیاده کرد. در این قسمت باید سعی کنید ذهن مخاطب را در مسیری به جریان اندازید که از یافته‌های خود آرام آرام به سمت یافته‌های قبلی حرکت کند. بنابراین بحث با بیان یافته‌های اصلی پژوهش آغاز و ضمن بیان یافته‌های قبلی که در مقدمه نیز به آنها اشاره شده، به ارتباط آنها با نتایج فعلی می پردازد و نقاط ضعف و قوت آنها را مورد قضاوت قرار می دهد.
اشاره ای به نتایج اصلی
بخش نخست بحث باید به « سوال تحقیق » که در مقدمه بیان شده است پاسخ دهد؛ لذا در پاراگراف اول بحث، نتیجه‌گیری اصلی (پاسخ) که از اطلاعات حاصل در بخش نتایج بیرون کشیده شده است در قالب یک تا دو جمله ارایه می‌شود. سپس با ذکر نتایج حاصل از مطالعات دیگران، تدریجاً برای نتایج حاصل از تحقیق خود اعتبار فراهم کرده و سعی می‌کنید آنها را در ذهن مخاطب متبلور سازید. در واقع در قسمت بحث باید به سوالاتی که در پی ارائه نتایج در ذهن خواننده شکل می‌گیرد پاسخ دهید، نه اینکه نتایج را دوباره تکرار کنید.
گاهی اوقات بدلیل آنکه نتایج به خودی خود گویا هستند، نویسندگان با این مشکل مواجه می‌شوند که در قسمت بحث چه چیز جدیدی بر مطلب بیافزایند. باید توجه داشت که در قسمت نتایـج، صرفاً یافته‌های پژوهش که از درون محاسبات آماری استخراج گردیده است بیان می‌گردند که عمدتاً شامل یکسری عدد و رقم و عبلرات منتج از تحلیلهای آماری آنها است. اما در بحث، این نتایج مورد تفسیر و شرح قرار گرفته، بُعد مفهومی و معنایی می‌یابد و در عین حال در کنار یافته‌های قبلی مورد مقایسه قرار می‌گیرد.
حمایت از فرضیات
از جمله مهمترین نکاتی که لازم است در نگارش بحث مد نظر قرار دهید آن است که به خوبی مشخص کنید چگونه اطلاعات بدست آمده از فرضیات حمایت می‌کند. هر چه این قسمت روشن‌تر و صریح‌تر بیان گردد، قانع کردن مخاطب نیز راحت‌تر خواهد بود. ارایه مدرک برای تمام نتیجه‌گیریها لازم است؛ به این معنا که نتیجه‌گیریها باید واقعاً با یافته های بدست آمده پشتیبانی گردد. بیان واضح ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل براساس اطلاعات حاصل از پژوهش ضروریست و تنها در این صورت می‌توان نشان داد فرضیه حمایت می‌شود یا خیر.
چنانچه پژوهش شما حاوی نتایجی باشد که در تناقض آشکار با مطالعات گذشته است و به یافته های استثنایی دست یافته، آنگاه نویسنده باید شرح و تفسیر بیشتر و دقیقتری، به ویژه از نتایج معنادار آماری ارایه نماید؛ زیرا تغییر یا تعدیل مقوله‌ای که قبلاً در کتب مرجع ثبت و در مجامع معتبر به عنوان یک واقعیت علمی پذیرفته شده است، باید بسیار با احتیاط صورت گیرد. مسلماً با یک پژوهش نمی توان صحت اطلاعات قبلی را زیر سوال برد. اما همینکه پژوهشگر بخواهد کوچکترین تردیدی در ذهن مخاطبین ایجاد نماید، مستلزم دفاع علمی و منطقی از نتایج بدست آمده است. شما باید روشن سازید که چگونه این پژوهش توانسته است خشت کوچکی به ساختمان دانش بیافزاید.
