عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: ایران در سال ۲۰۰۰ که فعالیت در حوزه نانو را آغاز کرد، رتبه ۵۷ جهان را داشت اما اکنون در حوزه این علم بسیار پیشرفت کرده و توانسته است رتبه هفتم جهان را کسب کند.
دکتر سید مهدی رضایت توضیح داد: مقیاس اندازه گیری رتبه کشورها در حوزه نانو، تعداد مقالات منتشر شده در مجلات بین المللی، کتاب های منتشر شده و دانشجویان است و بر اساس همین مقیاس ایران در حوزه نانوفناوری به صورت عام رتبه هفتم را در دنیا دارد.
وی با بیان اینکه در سال ۲۰۰۰ رتبه ایران در حوزه نانو حتی از رتبه برخی کشورهای عربی هم کمتر بود، افزود: درحال حاضر ایران در قیاس با کشورهای منطقه، حدود نیمی از تولید دانش نانو در جهان اسلام را برعهده دارد.
** تولید فناوری نانو
مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد فناوری نانو در مورد جایگاه ایران در تولید فناوری نانو اظهار کرد: مقیاس اندازه گیری رتبه کشورها در حوزه تولید فناوری نانو، تعداد مالکیت معنوی و فکری (پتنت) ثبت شده بین المللی است و در ایران در حوزه فناوری نانو ۳۰ درصد ثبت پتنت های بین المللی مربوط به حوزه نانو است که این امر نشان دهنده رشد فناوری نانو در کشور است.
دکتر رضایت با بیان اینکه ایران در بخش ثبت پتنت و تبدیل علم به فناوری ضعیف است، افزود: در کشورهای توسعه یافته از هر پنج تا ۱۰ مقاله یک فناوری استخراج و ثبت می شود درحالی که در ایران طبق آمارها از هر ۱۰۰ مقاله یک پتنت نیز استخراج نمی شود.
وی با یادآوری این مطلب که در این حوزه از سایر کشورهای دنیا عقب هستیم، ادامه داد: این حوزه نیازمند تقویت و حمایت بیشتر است.
** تولید محصولات نانوفناوری
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: بیش از ۳۰۰ محصول ثبت شده در کشور وجود دارد که متاثر از فناوری نانو است.
دکتر رضایت با بیان اینکه ویژگی فناوری نانو این است که یا منجر به تولید محصول می شود و یا از آن در تولید محصولات استفاده می شود، افزود: استفاده از این فناوری سبب می شود کیفیت و کارآیی محصولات افزایش و قیمت آنها کاهش یابد.
وی اظهار کرد: فناوری نانو در صنایع فولادسازی، ساخت و ساز، شیشه سازی، نساجی و خودروسازی مانند رنگ و لاستیک خودرو کاربردهای زیادی دارد.
** حوزه پزشکی
دکتر رضایت در مورد کاربرد فناوری نانو در حوزه پزشکی گفت: حوزه پزشکی متاثر از علم نانو است و در تمام دنیا کشورها یکی از اولویت های خود در حوزه استفاده از فناوری نانو را به بحث سلامت اختصاص داده اند.
وی افزود: حوزه نانو در پزشکی بخش های مختلفی مانند دارو، روش های تشخیصی درمانی و تجهیزات را شامل می شود.
دکتر رضایت با بیان اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان غذا و دارو در ایران متولی این حوزه است، ادامه داد: طبق آمار سازمان غذا و دارو، درحال حاضر بیش از ۱۵ محصول در عرصه سلامت با استفاده از فناوری نانو تولید می شود.
وی اظهار کرد: این محصولات از جنس ملزومات پزشکی مانند لباس بیماران، رنگ های مورد استفاده در بیمارستان، انواع ژل و اسپری هایی است که برای ضدعفونی کردن به کار می رود.
دکتر رضایت تولید دو نانوداروی جدید در کشور را یادآور شد و افزود: تولید داروی ضدسرطان ˈنانو سینا داتسازونˈ یکی از دستاوردهای ایران در حوزه نانودارو است که پیش از این با قیمت بسیار بالا وارد کشور می شد اما اکنون این دارو با قیمت بسیار اندک و با پوشش بیمه ای تولید می شود.
وی ادامه داد: این دارو برای برخی سرطان ها مانند سرطان خون، تخمدان و رحم استفاده می شود و پیش بینی می شود که در آینده برای انواع سرطان ها نیز کارایی یابد.
رضایت گفت: داروی ˈنانو سینا پرکمینˈ دیگر نانوداروی تولید شده در ایران است که یک داروی گیاهی است و ماده اولیه و موثره آن زردچوبه است.
وی افزود: جذب زردچوبه در بدن بسیار اندک است درحالی که آزمایش های صورت گرفته بر روی این نانودارو نشان می دهد که جذب بسیار بالایی دارد و از آنجایی که ماده موثره زردچوبه در درمان کبد چرب بسیار موثر است، آزمایش ها نشان داده است که اگر این دارو با داروهای سرطانی مصرف شود، اثر داروها افزایش می یابد.
دکتر رضایت با بیان اینکه این دارو اثر ضد التهابی دارد و استفاده از آن در درمان برخی بیماری های مفصلی و التهابی نتایج مثبتی داشته است، ادامه داد: از آنجایی که این دارو منشا گیاهی دارد وزارت بهداشت به آن مجوز داروی مکمل داده است بنابراین به راحتی می توان آن را از داروخانه ها تهیه و مصرف کرد.
وی در مورد خواص نانوداروها گفت: استفاده از نانوداروها عوارض جانبی کمتری برای بیماران دارد و از آنجایی که می توان محل اثر نانوداروها را تعیین کرد، در استفاده از این داروها به سلول های سالم آسیبی وارد نمی شود و تنها سلول های بیمار هدف قرار می گیرد.
دکتر رضایت اظهار کرد: این داروها در حال حاضر به یکی از کشورهای همسایه صادر می شوند.
** استاندارد و ایمنی فرآورده های نانو
دکتر رضایت با تاکید بر اینکه ایران در حوزه استاندارد و ایمنی فرآورده های نانو کشور بسیار خوب عمل کرده است، افزود: در سازمان غذا و دارو کمیته ای با عنوان کمیته نانوفناوری تشکیل شده است که مسایل مربوط به مجوزها و نظارت بر اجرای آزمایش های لازم بر روی داروها مانند آزمایش سم شناسی و عوارض دارویی پیش از ورود به بازار مصرف را انجام می دهد.
وی اظهار کرد: همچنین یک شبکه نانوایمنی مورد حمایت ستاد فناوری نانو در کشور وجود دارد که وزارتخانه های بهداشت، جهاد کشاورزی و صنایع نیز در آن عضو هستند.
دکتر رضایت گفت: این شبکه موضوع استاندارد و ایمنی محصولات نانو را به موازات مصرف آنها مورد توجه قرار می دهد.
به گفته وی، درحال حاضر بیش از ۱۵۰ شرکت در کشور وجود دارد که از فناوری نانو برای تولید محصولات خود استفاده می کند که حدود ۵۰ شرکت از این شرکت ها در عرصه محصولات مربوط به فناوری نانو پزشکی فعال است.
دکتر رضایت گفت: به طور کلی ایران یکی از کشورهای مطرح در سطح جهان است که در حوزه فناوری نانو در بخش آموزش، تولید علم و محصول و اثرگذاری نانوفناوری بر روی زندگی مردم فعالیت های گسترده ای صورت داده است.
