معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از راه اندازی شبکه آزمایشگاهی ایران (شاعا) خبر داد و گفت: با توجه به کمبود تجهیزات و عدم استفاده از برخی تجهیزات گران قیمت آزمایشگاهی در حوزه های علوم فنی و مهندسی و منابع طبیعی و کشاورزی اقدام به ساماندهی آزمایشگاه های کشور در قالب راه اندازی شبکه آزمایشگاهی ایران کردیم.
وی با بیان اینکه برای ساماندهی آزمایشگاهی نیاز بود تا آزمایشگاه ها شناسنامه دار شوند، خاطر نشان کرد: با تقسیم بندی کشور به مناطق شمال، شمال غربی و شرقی، جنوب، جنوب شرقی و غربی، آزمایشگاه ها در هر منطقه خدمات خود را به محققان آن منطقه ارائه می دهند.
معاون پژوهشی وزارت علوم با بیان اینکه وزیر علوم رئیس این شبکه و معاون پژوهش وزارت علوم نائب رئیس این شبکه انتخاب شده اند، تاکید کرد: این شبکه ساختار دولتی ندارد بلکه مدیریت هر آزمایشگاه بر عهده مدیر آن آزمایشگاه است و وزارت علوم بر سیاستها و عملکرد این آزمایشگاه ها نظارت دارد.
وی با تاکید بر اینکه راه اندازی این شبکه تاثیری در میزان بودجه های پژوهشی دانشگاه ها ندارد، یاداور شد: دانشگاه ها به طور ثابت بودجه های پژوهشی دارند که صرف اموری چون حمایت از تولید مقاله، حمایت از فرصتهای مطالعاتی، توسعه فناوری IT در دانشگاه، خرید منابع علمی مورد نیاز و تجهیزات آزمایشگاهی می شود و راه اندازی شبکه “شاعا” موجب کاهش هزینه ها می شود.
دکتر محمد مهدی نژاد نوری از تصویب و ابلاغ آیین نامه فرصت مطالعاتی خبر داد و گفت: بر اساس این آیین نامه در فرصتهای مطالعاتی با هزینه شخصی محدودیت ایجاد شده و فرصت مطالعاتی باید نیازهای کشور را برآورده کند.
اهداف راه اندازی شبکه آزمایشگاهی
این شبکه با اهداف تهیه شناسنامه و ایجاد بانک اطلاعاتی آزمایشگاهها، بهره گیری حداکثری از ظرفیت ها، منابع و توانمندیهای آزمایشگاهی و بهره برداری بهینه اقتصادی از آنها، فراهم آوردن امکان ارزیابی آزمایشگاههای شبکه و رتبه بندی آنها (رتبه بندی درون شبکه ای) به منظور توسعه متوازن، تلاش برای استاندارد کردن فعالیت های آزمایشگاهی در سطح ملی و بین المللی و همکاری با دستگاههای استاندارد سازی ملی و بین المللی، تجهیز و تکمیل آزمایشگاههای موجود و زنجیره های ناقص آزمایشگاهی، اصول و سیاست های کلی حاکم بر ایجاد شبکه، توجه جامع به تمامی مولفه های زیر ساخت آزمایشگاهی از جمله مواد مصرفی، تجهیزات، نیروی انسانی توانمند، دانش فنی، نرم افزار مدیریت، امکان دسترسی آسان کلیه متخصصان به خدمات آزمایشگاهی، توسعه همگام زیر ساخت آزمایشگاهی، به موازات توسعه فناوری مرتبط در کشور و پوشش خدمات آزمایشگاهی در تمام مراحل، از پژوهش تا تولید با راه اندازی می شود.
توجه ویژه به ساخت تجهیزات و توسعه درونزای زیر ساخت های آزمایشگاهی، پرهیز از سرمایه گذاری های موازی و غیره بهره ور، اولویت دادن به استفاده بهینه، تکمیل و ارتقای ظرفیت های موجود نسبت به خرید تجهیزات و ایجاد همکاری های بین‌المللی در زمینه خدمات آزمایشگاهی از دیگر اهداف این شبکه به شمار می آید.
تعهدات ستاد شبکه
ستاد شبکه موظف است دستورالعمل اجرایی و منشور اخلاق حرفه‌ای آزمایشگاههای عضو شبکه را که ضامن دستیابی به رضایت مشتریان و خدمات رسانی مطلوب است تدوین کند ستاد شبکه با تهیه دستورالعمل خودارزیابی آزمایشگاههای عضو شبکه، عملکرد شش ماهه و سالانه آنها را ارزیابی خواهد کرد.
خدمات و حمایت‌های ستاد شبکه
کمک به آموزش و توسعه منابع انسانی آزمایشگاههای عضو شبکه
ارایه خدمات مشاوره‌ای در زمینه اخذ استانداردهای مرتبط، خرید، تعمیر و ارتقای تجهیزات و تامین قطعات
مدیریت دانش اعضای شبکه (شناسایی، اکتساب، توسعه و به اشتراک گذاری دانش و مهارت منابع انسانی)
اطلاع رسانی از نحوه ارایه خدمات آزمایشگاه در پایگاه شبکه
کمک به کالیبراسیون دوره‌ای تجهیزات و تهیه استانداردهای لازم
خریداری تجهیزات و دستگاههای جدید و لوازم جانبی و هزینه‌های نگهداری و آموزش کارکنان آزمایشگاههای عضو شبکه از محل اعتبارات اختصاصی واحد متبوع، درآمدهای آزمایشگاه براساس ضوابطی که ستاد شبکه معین می کند و از محل اعتبارات عمومی و ملی وزارت علوم یا واحد متبوع و دستگاه اجرایی تأمین می شود.
شرایط عضویت در شبکه و تعهدات آزمایشگاهها
آزمایشگاههای علاقه‌مند به عضویت و فعالیت در شبکه موظف‌اند اطلاعات منابع، زیرساخت‌ها، توانمندی‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی خود را به ستاد شبکه ارایه و شرایط لازم را برای ارزیابی اولیه آزمایشگاه فراهم کنند و پس از پذیرش عضویت طبق “دستورالعمل عضویت و فعالیت در شبکه” عمل کنند.
ارزیابی اولیه آزمایشگاههای متقاضی عضویت در شبکه براساس معیارهای وجود تجهیزات مناسب و آماده به کار مرتبط،
پیشینه فعالیت پژوهشی و خدماتی در این زمینه و وجود نیروهای کارآمد و فن‌ورزان مجرب و پذیرش شرایط ستاد صورت می گیرد.
آزمایشگاهها می‌توانند پس از گذراندن یک دوره آزمایشی و پس از ارزیابی و کسب امتیاز لازم، با تصویب ستاد شبکه و تایید رئیس ستاد شبکه به عنوان عضو دایمی شبکه پذیرفته شوند.
آزمایشگاههای عضو شبکه ملزم به همکاری با ستاد شبکه برای همکاری‌های درون شبکه‌ای و انجام ارزیابی‌های دوره ای هستند.
آزمایشگاههای عضو با توجه به سطح و کیفیت منابع، زیرساخت‌ها، توانمندی‌ها و خدمات ارایه شده به چهار دسته ممتاز، خوب، متوسط و قابل قبول تقسیم می‌شوند.
