دیدگاه: تجاری سازی و نانو داروها (Nono-medicine)

فن آوری به سرعت در حال رشد است و کارایی آن با عبور از میکرو به نانو، پیکو، فمتو و آتو، افزایش می یابد. نانوتکنولوژی نوعی از فن آوری است که  به مقیاسها،‌ دستکاریها و ساخت در سطوح اتمی و ‌ملکولی مرتبط است و به منظور ایجاد مواد، تجهیزات و سیستم هایی به کار می رود که بطور اساسی دارای ساختار ملکولی بوده، از خواص و وظایف جدیدی برخوردار هستند. این پدیده، نسل جدیدی از علم وفن آوری است که برای تولید محصولات جدید بکار می رود. بسیاری از دانشمندان معتقدند که این پدیده تقریباً تمامی بخش های اقتصاد را به زودی تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نانوتکنولوژی یک تجارت جهانی با کاربردهای جهانی است. برای توسعه نانوتکنولوژی در سطح جهانی، دولت‌ها و سازمانها مبالغ هنگفتی را هزینه می‌کنند. در حال حاضر سی و هشت کشور صنعتی جهان بودجه‌های خاصی را برای نانوتکنولوژی در نظر گرفته‌اند.
سوئیس، ژاپن، آلمان، انگلستان، تایوان و سنگاپور میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده اند و نرخ رشد سالانه سرمایه گذاری دولتی از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۳ برای نانوتکنولوژی به شرح ذیل بوده است:

نانو داروها یکی از بخش‌های نانوتکنولوژی است که در حال تحقیق و توسعه می‌باشد. نانو دارو یک فرصت جهانی است که چهره داروها و نحوه ارائه آنها را در طی بیست سال آتی تغییر خواهد داد. تاکنون بیشترین تلاش‌های صورت گرفته بر جنبه علمی و توسعه فن آوری نانوداروها متمرکز بوده است و کمتر بر جنبه تجاری سازی آن توجه شده است. در نتیجه موانع متعددی برای معرفی و ارائه محصولات نانو دارو به بازار وجود دارد و برای غلبه بر آنها و تجاری سازی نانودارو‌ها یک رویکرد بین‌رشته‌ای مورد نیاز است.

 هدف از این مقاله توسعه یک مدل مفهومی از فرایند تجاری سازی نانو داروها با مقاصد زیر است:
تشریح فرایند تجاری سازی یک محصول جدید در زمینه نانو داروها به گونه‌ای که یاریگر نوآوران و محققان در تجاری سازی موفق ایده‌های خود باشد.
بررسی موانع منحصر به فرد موجود در فرآیند تجاری سازی نانو داروها
ارائه راهکارهایی برای غلبه بر چالش های موجود بر سر راه تجاری سازی نانو داروها
در ادامه به تعریف نانو دارو، تشریح کاربردهای آن و بازار رو به رشد نانو داروها و سپس به ارائه یک مدل از چگونگی فرایند تجاری سازی نانو داروها پرداخته خواهد شد.

نانو داروها

مروری کلی بر بازار نانو داروها
ما در ابتدای یک تغییر شگرف در تولید دارو هستیم. رقابت بسیار شدید است. فن آوریهای گوناگون در حال توسعه هستند و این توسعه به شدت اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سرعت این تغییرات به حدی است که عوامل شتاب دهنده ای برای توسعه مهارتها در بازارهای بین المللی و داخلی مورد نیاز است.
سازمان علوم ملی ایالات متحده ( NSF ) بازار بخش های مختلف استفاده از نانوتکنولوژی در امریکا را در سال ۲۰۱۵ یک تریلیون دلار پیش بینی می کند و آنرا به صورت زیر به بخش های کوچکتر تفکیک کرده است.

همچنین پیش‌بینی می‌شود که مقدار مبالغ هزینه شده در ایالات متحده تا سال ۲۰۱۰ برای نانو دارو‌ها به ۳۶۶ میلیارد دلار برسد. انستیتو سلامت ملی (NIH) ایالات متحده ۱۴۴ میلیون دلار برای تولید نانو دارو جهت درمان سرطان سرمایه‌گذاری کرده است.

تجاری سازی نانو داروها
شواهد حاکی از آن است که نوآوری های تکنولوژیک فراوانی در زمینه نانوتکنولوژی در حال ظهور می‌باشد و بلوغ کامل این نوآوری‌ها باید منجر به معرفی و ارائه محصولات و خدمات جدید به بازار گردد.
اکنون به نظر می‌رسد زمان مناسب برای تجاری سازی جهت دستیابی به منافع حاصل از دستاوردهای بدست آمده در زمینه نانوتکنولوژی فرا رسیده است. فرصت های جدید توسط نانوتکنولوژی وارد بازار شده است و تحولی که بوجود خواهند آورد بسیار شگرفتر از تحولی است که توسط انقلاب ورود اینترنت به وقوع  پیوسته است.
دانشمندان و محققان می دانند که این پدیده، گستره ای از علوم جدید می باشد و نمی توان آن را به راحتی تجاری سازی نمود. نانودارو حاصل تلفیق بسیاری از فن آوریهاست و یک فرد به تنهایی هیچگاه دانش کافی برای معرفی و ارائه این محصول به بازار را ندارد. حتی خبره‌ترین افراد نیز به تنهایی مهارت کافی برای تجاری سازی یک فن آوری را ندارند چراکه امروزه با توجه به پیشرفت فوق العاده سریع و توسعه روز‌افزون علم و دانش افراد می‌توانند فقط در یک زمینه تخصص داشته باشند. براین اساس بکارگیری رویکرد بین رشته‌ای برای تجاری سازی عامل کلیدی است.

توسعه فن آوری بر مبنای علم یک مقوله است و تجاری سازی آن مقوله دیگری می باشد. به دلیل اینکه بحث نانو داروها دارای ابعاد مختلفی می‌باشد ساختار گروهی و تیمی در توسعه نانو دارو یک فاکتور کلیدی است و نیاز به  تلاش متخصصان مختلف همچون داروسازان، مشاوران و متخصصان در بیوفیزیک ملکولی، بیوشیمی، مواد، بیومهندسی و نوروساینس می باشد. همچنین کمک  پزشکان نیز مورد نیاز است.

گذر از پرتگاه تجاری سازی
انتقال فن آوری از آزمایشگاه به صنعت و بازار مسیری طولانی و زمان بر دارد و تجاری سازی نانو داروها در بازار به عنوان یک فعالیت طولانی مدت شناخته شده است. در این مسیر باید از استخدام افرادی با تخصص‌های لازم، نوشتن برنامه تجاری، کسب سرمایه، تولید محصول، بسته بندی، قیمت گذاری و آماده سازی برای بازاریابی بهره برد. آنچه که باید به آن توجه نمود این است که هیچگاه دو محصول یک مسیر یکسان را برای تجاری سازی طی نمی‌کنند. از اینرو استراتژی تجاری سازی می‌باید براساس شرایط تدوین گردد.
تجاری سازی بخش مهمی از فرایند نوآوری است و هیچ فن آوری و محصولی بدون آن با موفقیت وارد بازار نمی شود.

 رضا بندریان کارشناس ارشد مدیریت صنعتی