خبر فرزان: تشریح دستاوردهای موسسه در مصاحبه با دکتر غلامرضا حبیبی مدیرعامل موسسه

در آستانه آغاز چهاردهمین سال فعالیت موسسه، دکتر غلامرضا حبیبی مدیر عامل موسسه و کارآفرین برتر ملی، در مصاحبه با خبرنامه الکترونیک پژوهشی و فناوری فرزان، دستاوردهای موسسه را تشریح کرد.

دکتر حبیبی، موسس و مدیرعامل موسسه توسعه دانش، پژوهش و فناوری فرزان است که عنوان کارآفرین برتر استانی و ملی را کسب کرده است. وی دارای ۲۲ عنوان مقاله در مجلات معتبر بین المللی تا سطح عامل تاثیر (IF) در حد ۲۴ و مولف، همکار تالیف و ویراستار ۱۱ عنوان کتاب در زمینه های مختلف پژوهشی، آموزشی و تخصصی می باشد. تالیفات منتشر شده در زمره بهترین تالیفات کشور قرار داشته و جوایز کشوری زیادی را به خود اختصاص داده اند.

مجموعه ای از تقدیرنامه ها در سوابق ایشان قابل ملاحظه است که از آن جمله می توان به تقدیر توسط رئیس جمهوری اسلامی ایران و وزیر کار، کسب لوح تقدیر از معاون اول ریاست جمهوری، لوح تقدیر از رئیس مجلس شورای اسلامی، لوح تقدیر از مدیرکل کار و امور اجتماعی استان تهران، ۲ لوح تقدیر از استاندار تهران، ۳ لوح تقدیر و مدال از رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاونت پژوهشی این دانشگاه، لوح تقدیر از رئیس دانشگاه تهران، ولوح تقدیر از رئیس دانشگاه علوم اقتصادی  اشاره کرد. دکتر غلامرضا حبیبی همچنین به عنوان کارآفرین برتر در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز انتخاب شده است.
او مهمترین دستاورد موسسه فرزان را ارائه الگویی برای ارزش آفرینی از فعالیت های پژوهشی، بدون اتکا به منابع عمومی و بهترین خاطره خود را حضور و سخنرانی در محضر مقام معظم رهبری می داند.
مدتی است که پیشنهاد مصاحبه از صدا و سیما و نشریات را قبول نمی کند. اعتقاد دارد “الان وقت کار است”. ولی متقاعد شد که در آستانه آغاز چهاردهمین سال فعالیت موسسه، برای تشریح دستاوردهای آن، این مصاحبه را با خبرنامه الکترونیک فرزان داشته باشد. توجه شما را به این مصاحبه جلب می نماییم.

در یک نگاه کلی موقعیت موسسه را در سال ۱۳۹۳ و در آستانه آغاز چهاردهمین سال تاسیس موسسه چگونه ارزیابی می کنید.
همانطور که می دانید موسسه توسعه دانش، پژوهش و فناوری فرزان از آذر ماه سال ۱۳۸۰ رسما ثبت و از آن زمان مشغول به فعالیت شده است. البته شروع عملی فعالیت موسسه به شهریورماه همان سال بر می گردد. یادم است دقیقا روزی که وسایل موسسه را چیدیم همزمان با حملات ۱۱ سپتامبر بود. ما در طول این ۱۳ سال در حوزه های پژوهشی، آموزشی و فناوری اطلاعات مشغول به کار و ارائه خدمت بوده ایم. شاید از ابتدای تاسیس تا امروز، مهمترین ویژگی موسسه این بوده است که نوآوری را در سرلوحه فعالیت های خود داشته است. این روند حتی در طول ۲ تا ۳ سال اخیر که به دلیل شرایط خاص کشور، بخش خصوصی با محدودیت هایی روبرو بوده است نیز ادامه داشته است.
بارها این جمله را از دوستان و بزرگوارانی که ازنزدیک در جریان فعالیت های موسسه هستند شنیده ام که “از فرزان مرتب یک کار جدید ارائه می شود”. واقعا هم همینطور بوده است و تعداد محصولات آموزشی و پژوهشی و نرم افزاری موسسه زیاد است.
ویژگی مهم دیگر موسسه  با وجود تعهد ما به نوآوری و هزینه زیاد آن، عدم وابستگی به منابع دولتی و بودجه های عمومی و خلاصه، پول نفت بوده است. یعنی موسسه کار پژوهشی و آموزشی و فناورانه انجام داده است بدون اینکه یک ریال از منابع عمومی و بیت المال دریافت نماید. همانطور که معاون اسبق تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت اشاره کردند مهم این است که فرزان روی پای خودش ایستاده است و تا این تاریخ که موسسه به عنوان کارآفرین برتر ملی انتخاب شده ، حتی یک ریال از منابع بلاعوض یا تسهیلات و منابع بانکی و دولتی استفاده نکردیم. مدتی قبل، از شبکه ۱ سیما برای گرفتن گزارش و مصاحبه به موسسه آمده بودند و سوال کردند دولت چه حمایتی از شما کرده است. من عرض کردم تا الان ما هیچگونه کمکی از دولت نخواستیم و نگرفتیم و اساسا هم نیازی نداریم. من با رویکردی که منتظر است دولت کمک کند موافق نیستم. البته دولت مسئولیت های مهمی نسبت به کارآفرینان و بخش خصوصی دارد که رتبه ۱۵۲ کشورمان در زمینه فضای کسب و کار، بخوبی گویای رسالت آینده دولت در این زمینه است و در اینجا مجال طرح آن نیست.

به صورت خلاصه به مهمترین توفیقات موسسه در این مدت اشاره کنید.
امروز فرزان یک سازمان دانش بنیان است. شاید مهمترین توفیق ما ارائه یک الگوی نسبتا موفق، از فعالیت های پژوهشی و آموزشی و فناورانه بصورت مستقل و بدون وابستگی به منابع عمومی باشد. امروز فرزان بویژه در میان جامعه دانشگاهی و پزشکی یک برند معتبر و شناخته شده است.
البته در کنار این مهم، توفیقات دیگری نیز بدست آمده است. سال ۹۰ یعنی در دهمین سال فعالیت موسسه، در سایه عنایت الهی، سریالی از موفقیت ها بدست آمد که می توان به کسب عنوان کارافرین برتر استان تهران، کارآفرین برتر ملی، کارآفرین برتر به انتخاب دانشگاه علوم اقتصادی اشاره کرد. بعد از آن نیز موسسه موفق شد عنوان شرکت برتر کارآفرین در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات را کسب کند و در چند جشنواره دیگر نیز در ارتباط با نوآوری، تولید ملی و تعاون نیز جوایزی دریافت کرد.
در آذر ماه همان سال بنده به عنوان نماینده کارآفرینان در شورای عالی اشتغال کشور انتخاب شدم که به دو دلیل دارای اهمیت بود. اولا این اولین باری بود که نماینده کارآفرینان در شورای عالی اشتغال کشور حضور می یافت. مبنای آن هم پیشنهادی بود که بنده در جشنواره ملی امتنان از کارآفرینان برتر با حضور رئیس جمهور و وزیر کار مطرح کردم که خوشبختانه مورد توجه قرارگرفت. دومین دلیل اهمیت آن، از دیدگاه موسسه  است که مدیرعامل آن، این توفیق را یافت در شورای عالی اشتغال کشور حضور یابد. جلسات این شورا با حضور وزرا و معاونین رئیس جمهور و مدیران عامل بانک ها و نهادهای کشوری در همان سالن جلسات هیات دولت برگزار می شود.  برای من حضور در این سطح، تجربه بسیار ارزشمندی بود. آبان سال ۹۲ نیز به انتخاب معاون استاندار و مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران در هیات امنای کانون کارآفرینان استان تهران حضور پیدا کردیم. به نظر من اینها برای یک موسسه دانش بنیان که در ابعاد یک SME {شرکت کوچک و متوسط} می باشد حائز اهمیت است.

اشاره کردید که یکی از حوزه های کاری موسسه، بخش پژوهشی است. فعالیت های موسسه در حوزه پژوهشی چه بوده است؟
در حوزه پژوهشی ما اولین مرکز نگارش علمی ایرانی را پایه گذاری کردیم که ماحصل آن این بوده که تا الان بیش از ۵۰۰ مقاله را تا سطح حداکثر عامل تاثیر (IF) در حد ۲۴ در مجلات بین المللی منتشر کردیم. همینطور بیش از ۳۰۰۰ قرارداد مشاوره و خدمات پژوهشی را منعقد کرده ایم و به دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و اعضای هیات علمی ارائه  مشاوره و خدمات پژوهشی داشته ایم.
ما اولین سازمان تحقیقات بالینی یا CRO ایرانی را با مجوز از سازمان غذا و دارو (معاونت غذا و داروی وقت وزارت بهداشت) ایجاد کردیم. سازمانهای تحقیقات بالینی یا CRO ها در دنیا پبمانکار تحقیقات دارویی هستند با شرکتهای فارما {دارویی}. در این چارچوب ما تا الان ۳۰ قرارداد و تفاهم نامه بین المللی با معتبرترین شرکتهای دارویی دنیا منعقد کردیم.  مستحضر هستید که کار با این شرکتها مستلزم احراز بالاترین سطح استانداردهای پژوهشی در دنیا هست که خدا را شکر در موسسه فرزان ایجاد شده است. در راستای همکاریهای بین المللی تاکنون تفاهم نامه‌ها و قراردادهای همکاری متعددی با مراکزی از کشورهای امریکا، استرالیا، فرانسه، آلمان، هلند، ژاپن، اسکاتلند، سنگاپور، سوریه و افغانستان منعقد شده است.

همینطور کارهایی که موسسه در حوزه علم سنجی یا Scientometric انجام داده است فعایت های ارزشمندی بوده که بعضا در سطح بین المللی نیز مورد تقدیر قرار گرفته است.
در حوزه مجلات، موسسه سابقه نمایه کردن مجلات را در ISI، Scopus و نمایه های معتبر بین المللی دیگر دارد. همینطور ما مجری طرح ارزیابی و رتبه بندی مجلات کشور بوده ایم به نیابت از معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت.

در حوزه آموزشی، موسسه چه اقداماتی انجام داده است؟
به نظر من مهمترین اقدام ما، در زمینه آموزش های الکترونیک و آنلاین بوده است. نرم افزار فراسا سامانه آموزش و سنجش الکترونیک است که توسط موسسه طراحی و عرضه شده است. این سامانه در حال حاضر دارای ۴۰۰۰۰ کاربر می باشد و بر اساس برنامه ریزی انجام شده انتظار داریم بزودی از مرز ۱۰۰ هزار کاربر عبور نماییم. اعتقاد دارم این مهم کاملا ممکن و در دسترس است. البته نیازمند برنامه ریزی و تلاش شبانه روزی است ولی شدنی است. کمااینکه در هدفگذاریهای چند سال گذشته رسیدن به ۵۰۰۰ کاربر برایمان مهم بود ولی اکنون به ۱۰۰ هزار کاربر فکر می کنیم.
در سامانه آموزش های الکترونیک موسسه بیش از ۲۰۰ عنوان دوره آموزشی موجود است که در نوع خود یک رکورد است. مستحضر هستید که موتور جستجوی گوگل نتایج جستجو را بر اساس فاکتوری تحت عنوان رتبه صفحه یا page rank مرتب می کند و نمایش می دهد. فراسا رتبه صفحه ۴ و ۵ را از گوگل دریافت کرده است که رتبه نسبتا بالایی است. این موضوع به لحاظ برندینگ نیز دارای ارزش راهبردی است چرا که ما را در نتایج جستجو اکثرا در صفحه اول قرار می دهد.
در حوزه آموزش های حضوری، ما بویژه در زمینه تربیت پژوهشگر فعال بوده ایم و چند صد نفر را تحت پوشش آموزش مهارتهای پژوهشی برده ایم.
موسسه دارای مجوز آموزش ضمن خدمت کارکنان دولت در حوزه سلامت از معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری و مرکز آموزش مدیریت دولتی هم هست و سال گذشته حدود ۱۰ هزار نفر تحت پوشش آموزشهای سلامت موسسه قرار گرفتند.
صلاحیت آموزشی موسسه به تایید وزارت بهداشت و وزارت نفت هم رسیده است. در رتبه بندی شهرداری تهران نیز ما به لحاظ امتیاز، رتبه اول را بین موسسات خصوصی و رتبه دوم را بین کل موسسات خصوصی و دولتی دریافت کردیم.
فعالیت های موسسه در حوزه فناوری اطلاعات چه بوده است؟
همانطور که خدمتتان عرض کردم ما در حوزه فناوری اطلاعات هم فعال بوده ایم که شامل دو محور اصلی نرم افزار و تولید محتوا بوده است.
در حوزه فناوری اطلاعات ما دارای مجوز نشر دیجیتال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستیم و تا کنون ۶ نرم افزار را  develop  کردیم که عموما دارای تاییدیه شورای عالی انفورماتیک کشور و مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال هستند. مهمترین آنها فراسا سامانه آموزش و سنجش الکترونیک است.
به لحاظ زیرساخت نرم افزاری اگر بخواهم با احتیاط عرض کنم فراسا یکی از بهترین نرم افزارهای آموزش الکترونیک در ایران و جهان هست. حالا چرا من عرض می کنم جهان، بخاطراینکه ما ویژگیهای نوآورانه ای را در فراسا طراحی کردیم که حتی در نرم افزارهای خارجی هم وجود ندارد. مثلا شما مستحضر هستید دو جزء پرهزینه در E-learning زیرساخت و محتواست. ولی جزئی که بیشتر مسکوت باقی می ماند این است که بارگذاری محتوا آن هم با ساختار مورد نظر ما کار سنگینی است. تا پیش از این، ما هر کدام از این ۲۰۰ دوره را که می خواستیم بارگذاری نماییم حدود ۲ تا ۳ ماه طول می کشید ولی در حال حاضر ما لودر یا بارگذار محتوا را طراحی کردیم که کار ۲ تا ۳ ماه را ظرف کمتر از ۲ ساعت انجام می دهد و بصورت خودکار محتوا را بدون اشتباهات انسانی بارگذاری می نماید.
در حوزه تولید محتوا تیم ما صرفنظر از چند هزار صفحه محتوای داوری شده به زبان انگلیسی که در مجلات بین المللی منتشر کرده است در زمینه کتاب هم جوایز کتاب سال جمهوری اسلامی، کتاب سال دانشگاهی، کتاب سال دانشجویی، جشنواره ابن سینا، جشنواره شهید هدایت را بعضا در نوبتهای متوالی برنده شده است. به جرات می توانم عرض کنم یکی از بزرگترین محتواهای فارسی روی وب مربوط به همین سامانه است.
فراسا در حال حاضر شامل بیش از ۲۰۰ دوره آموزشی آنلاین در حوزه های تربیت پژوهشگر، کارآفرینی، ICDL، سلامت، دوره هایی با عنوان ذهن آسا شامل مدیریت زمان، مدیریت استرس، مدیریت تصمیم گیری، مهارتهای یادگیری و اطلاعات، تقویت حافظه که خیلی مورد استقبال هم بوده و همینطور دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان است.
تمامی این ۲۰۰ دوره دارای ساختار آموزشی است. بنحویکه همه دوره ها دارای اهداف آموزشی، واژگان کلیدی، منابع بیشتر برای مطالعه، لینکهای مفید، تکلیف، انجمن، تصاویر آموزشی و فلشهای تعاملی است. خیلی از دوره ها ناطق یا گویا هستند یعنی ما از دوبلور صدا و سیما دعوت کردیم و دوره ها صداگذاری شدند.
خبرنامه الکترونیک فرزان نیز که به شماره صدم آن نزدیک می شویم از جمله اقدامات در این بخش است که نقش مهمی را در اطلاع رسانی اخبار پژوهش و فناوری به جامعه علمی و دانشگاهی کشور ایفا نموده است و اکنون با شمارگان ۷۵۰۰۰ در حال انتشار است.
موسسه دارای ۱۴ وب سایت در زمینه های موضوعی مختلف است که شاید مهمترین آنها سایت اصلی موسسه و همین سایت فراسا باشد که رتبه صفحات بالایی نیز از گوگل دریافت کرده اند.

موسسه قبل از انتخاب به عنوان کارآفرین برتر، فعالیت هایی در حوزه کارآفرینی دانش بنیان داشت اما با انتخاب به عنوان کارآفرین برتر استانی و بعد کارآفرین برتر ملی، به نظر می رسد این فعالیتها جدی تر شده است. لطفا در این ارتباط نیز توضیح دهید.

بله همینطور است. ما قبلا با راه اندازی سایت irankarafarinan.com که تمرکز آن بر کارآفرینی دانش بنیان بوده است وارد این حوزه شدیم. موسسه به عنوان یک شرکت دانش بنیان در سال ۹۰ به عضویت پارک فناوری پردیس درآمد و بعد از آن، عضو مرکز خدمات تخصصی پارک فناوری پردیس یا High-Tech Services Center پارک هم شد و بناست به سایر شرکتهای دانش بنیان ارائه خدمات کارآفرینی کند. موسسه همینطور عضو کریدور نانو هم هست. کریدور نانو از زیرمجموعه های ستاد فناوری نانو است که به شرکتهای دانش بنیان فعال در حوزه نانو ارائه مشاوره و خدمات فناوری می نماید. ما یکی از stationها یا ایستگاه های ۱۶ گانه کریدور را در اختیار داریم و بر اساس تفاهم نامه منعقده با کریدور،آماده ایم  به شرکتهای دانش بنیان در حوزه نانو ارائه خدمات کنیم.
ما به پژوهشگران و شرکت هایی دارویی ارئه خدمات داریم. برای من بسیار جالب بود که در ماه مبارک “رمضان” سال ۹۱ یعنی یک سال بعد از آنکه ما توفیق حضور در محضرمقام معظم رهبری را پیدا کردیم، شرکت دانش بنیانی دارویی که ما کمک زیادی به انجام مطالعات بالینی وشکل گیری آن کرده بودیم در محضر ایشان دستاوردهای خود را ارائه کرد که برای ما هم جای بسیار خوشحالی بود.
از حدود یک سال قبل، مشغول برنامه ریزی برای راه اندازی یک مرکز مشاوره کارآفرینی و در کنار آن یک تعاونی کارآفرینی هستیم که تقریبا مراحل آخر خود را می گذراند و طی ماه های پیش رو راه اندازی خواهد شد.
البته فعالیت هایی نیز در سطح کشوری به عنوان بخشی از مسئولیت های اجتماعی مان انجام شده است که شامل عضویت در شورای عالی اشتغال، هیات امنای کانون کارآفرینان استان تهران، کارگروه جهاد اقتصادی و کارگروه نقشه توسعه کارآفرینی کشور می باشد.

برنامه آینده فرزان چیست و چشم انداز موسسه را چگونه می بینید؟
افق ما ایجاد یک مجموعه دانش بنیان است که همچنان نقش الهام بخش خود را در بخش خصوصی و در حوزه پژوهش و کارآفرینی ایفا کند. همانطور که گفتم فعالیتهای ما در حوزه تحقیق و توسعه دارویی و فناوری اطلاعات و ارتباطات  و کارآفرینی بویژه کارآفرینی دانش بنیان و خدمات پژوهشی خواهد بود. البته در شرایط اقتصادی کنونی، اجرای برنامه ها با موانعی روبروست و نیاز به تامل زیادی دارد. محدودیت های خارجی و داخلی بر روند کار موثر است که در صورت رفع این موانع می توان افقی شفافتری را  ترسیم کرد.

شیرین ترین خاطره شما در دوره کار در موسسه چیست؟
بدون تردید شیرین ترین و بهترین خاطره من از موسسه، توفیق حضور و سخنرانی در محضر مقام معظم رهبری در ماه مبارک “رمضان” سال ۹۰ متعاقب انتخاب به عنوان کارآفرین برتر ملی بود که در ارتباط با کارآفرینی و بویژه کارآفرینی دانش بنیان مطالبی به استحضار ایشان رساندم که برای من هیچ وقت فراموش نمی شود.

تلخ ترین خاطره شما چه بوده است؟
وقتی قبول کنیم که کار، بهترین تفریح است فراز ونشیب و برد و باخت آن هر دو شیرین است و تلخی مفهوم ندارد. ولی به عنوان یک کارآفرین و مدیر یک مجموعه، شما با تعهدات کاری و مالی زیادی از طرف مشتریان و کارکنان و ادارات دولتی مثل تامین اجتماعی و دارایی و شهرداری و امثالهم روبرو هستید که خیلی از آنها به حق هم هستند. مدیریت در بخش خصوصی و بخصوص مجموعه های کوچک، سختی های خودش را دارد؛ مجموعه اینها باعث می شود بعضی اوقات در شرایط  بسیار سختی قرار می گیرید که عبور از آن فقط با صبر و یاری خدا ممکن است.

از شما سپاسگزارم. اگر در پایان مطلبی هست بفرمایید.
سعی کرده ایم خدمات و محصولات موسسه را با عالی ترین کیفیت ممکن ارائه کنیم و مدام برای بهتر کردن آن در تلاشیم. ولی توانایی ما محدود است. اگر اشکالی یا قصوری در کارمان بوده امیدوارم کاربران، ما را ببخشند. از شما و زحماتی که برای انتشار خبرنامه الکترونیک فرزان و معرفی بهتر موسسه متقبل می شوید تشکر می کنم و برای پژوهشگران، دانشمندان و کارآفرینان کشور عزیزمان آرزوی توفیق دارم.