عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام عدم حمایت کافی از پژوهشگران، فقدان نهادهای ریسک پذیر برای تجاری سازی فناوری و عدم رعایت حق مالکیت فکری را از موانع دستیابی به اهداف علمی سند چشم انداز بیست ساله نظام دانست اما تاکید کرد این اهداف دست یافتنی هستند.
دکتر علی آقا محمدی در گفتگو با خبرگزاری مهر با اشاره به برخی از مهمترین شاخصهای علم و فناوری در سطح بین المللی گفت : در میان شاخصهای علم و فناوری چند شاخص بین المللی وجود دارد که می توان با این شاخصها وضعیت علمی ایران را با سایر کشورهای منطقه مقایسه کرد. تعداد مقالات علمی در ISI یکی از این شاخصها است که ایران در این زمینه مقام دوم در منطقه را دارد. ایران در ثبت اختراعات و نسبت محققین به کل جمعیت کشور که از شاخصهای مهم علم و فناوری هستند به ترتیب مقام ۳ و ۷ را کسب کرده است.
وی موقعیت ایران در شاخصهای علم و فناوری را مطلوب ارزیابی کرد و گفت : سرمایه گذاریهای گذشته در علم و فناوری اکنون به بار نشسته است و در ادامه مسیر لازم است ضمن ایجاد حجم بیشتری از سرمایه گذاری بر روی علم و فناوری متناسب با شرایط فعلی، وظایف هر دستگاه را در علم و فناوری به طور جزیی مشخص کنیم.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: هدف گذاری در سند چشم انداز بیست ساله به صورت کلی انجام و مقرر شده است که ایران قدرت اول علم و فناوری در منطقه شود بدین ترتیب باید مکانیزمهای اجرایی را برای تحقق اهداف به وجود آورد و در این مسیر با نخبگان نیز ارتباط بیشتری برقرار کرد.
وی با اشاره به ایجاد بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به مهر گفت: ایجاد این معاونت برای متمرکز شدن برنامه های علم و فناوری و حمایت از نخبگان مطلوب است اما باید برنامه عملیاتی دستیابی به اهداف و سرعت انجام کار برای دستگاههای متصدی تدوین شود.
آقا محمدی افزود : از سوی دیگر باید فعالیتهای علمی و فناوری کشورهای منطقه و رقیب را به طور مداوم رصد کرده و از این فعالیتها اطلاعات کافی در اختیار دانشگاهها و سایر دستگاههای ذیربط قرار گیرد.وی کشورهای منطقه خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، کشورهای همسایه و بخشی از اقیانوس هند را کشورهای رقیب ایران در سند چشم انداز بیست ساله عنوان کرد و گفت: ایران باید قطب اول علم و فناوری در میان این کشورها شود بنابراین انتشار اطلاعات علمی، اختراعات و سایر فعالیتهای علمی کشورهای این مناطق باید به طور مداوم و همانند مسابقات فوتبال گزارش شود تا دانشگاههای ما این کشورها را مانند رقیب تلقی کرده و برای عقب نماندن تلاش کنند.موفقیت در علم و فناوری اهداف اقتصادی سند را نیز محقق می سازد.
دکتر آقا محمدی حوزه علم و فناوری را مهمترین حوزه کشور عنوان کرد و گفت : اگر در علم و فناوری پیشرفت داشته باشیم، سایر اهداف سند چشم انداز بیست ساله مانند اهداف اقتصادی نیز که از علم و فناوری نشأت می گیرند، محقق خواهند شد.
وی با بیان اینکه اهداف در نظر گرفته شده برای علم و فناوری واقعی هستند و به طور قطع محقق می شوند به خبرگزاری مهر گفت: علم و فناوری کشور می تواند در منطقه ایفای نقش کند و می توان فاصله های فعلی را از میان برداشت.
دکتر آقا محمدی با اشاره به نهادهای حمایت از نخبگان در کشور گفت: اگرچه بنیاد ملی نخبگان و صندوقهای متعددی برای حمایت از پژوهشگران و نخبگان در کشور وجود دارد اما باید سطح حمایت را در فضای بازتری مورد بررسی قرار داد.
وی اضافه کرد : برداشت اولیه من در این زمینه این است که حمایت کافی صورت نمی گیرد. در نمایشگاهها و مجامعی که پژوهشگران و مخترعان حضور دارند، شاهد آن هستیم که این افراد از بروکراسیهای اداری و … گلایه می کنند. در هر حال اگرچه این موضوع کل واقعیت نیست اما بخشی از واقعیت محسوب می شود.
تریبونها باید برای مخترعین باز باشد .
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت : تریبونها باید برای مخترعین باز باشد تا مسئولین نظرات آنها را بشنوند.
وی در مورد ارتباط دانشگاهها با صنایع و باور داشتن علم و فناوری توسط صنایع کشور افزود : برای ارتباط دانشگاهها با صنایع مکانیزم مناسبی در کشور وجود ندارد و از سوی دیگر صنایع در کشور سرمایه گذاری بر روی پژوهش و فناوری را با قیمتهای غلط محاسبه می کنند. از این رو طرحهایی که تکنولوژی بر هستند توجیه اقتصادی ندارند و محاسبه با قیمتهای غلط باعث می شود، سرمایه گذاری بر روی فناوری و علم را فاقد ارزش بدانیم.
دکتر آقا محمدی اظهار داشت : از سوی دیگر هر چه علم و فناوری بیشتر و پیشرفته تر می شود، ریسک سرمایه گذاری در آن نیز افزایش می یابد. در کشورهای توسعه یافته سازمانها یا شرکتهای ریسک پذیر ویژه سرمایه گذاری بر روی فناوری وجود دارد و بهترین شرکتهای بورس نیز در این کشورها شرکتهایی هستند که بر روی پژوهش و فناوری سرمایه گذاری می کنند.
وی افزود: این شرکتها اعتقاد دارند یک تکنولوژی احتمال دارد، از نظر علمی درست باشد و از نظر کاربردی ارزشی نداشته باشد و به تبع آن سرمایه گذاری بر روی آن هدر رفته تلقی شود اما ممکن است تنها ۱۰ درصد از سرمایه گذاری بر روی این فناوری سودی را به وجود آورد که تمامی ضررها را جبران کند.
رعایت نکردن حق مالکیت فکری مشکل تجاری سازی فناوری در ایران است .
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام رعایت نکردن حق مالکیت فکری را دلیل دیگر مشکل تجاری شدن فناوری در کشور دانست و گفت: به دلیل اینکه قانون محکمی در کشور در مورد مالکیت فکری در کشور وجود ندارد، سرقت از فکر و ایده بسیار مشاهده می شود از این رو پژوهشگران و مخترعان احساس ناامنی می کنند.
وی در نهایت ایجاد نهادهای ریسک پذیر برای سرمایه گذاری در علم و فناوری و امنیت سرمایه های فکری پژوهشگران و مبتکران را از مهمترین راهکارهای دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست ساله دانست.
