معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، بزرگترین مشکل برای ترویج اقتصاد دانش بنیان در کشور را ˈفرهنگ سازیˈ آن در میان دستگاه ها و جامعه عنوان و تاکید کرد که فرهنگ سازی درباره مفاهیم جدید در این حوزه زمان بر است و در این راه باید بسیاری از زیرساخت های فکری و ذهنی را تغییر داد.
دکتر سورنا ستاری در برنامه گفت وگوی ویژه خبری با یادآوری اینکه بیش از ۱۰۰ سال است که اقتصاد کشور متکی بر درآمدهای نفتی است، تصریح کرد: دانشگاهی که متکی به اعتبارات حاصل از درآمدهای نفتی است، نمی تواند نخبگان را جذب کند.
وی با بیان اینکه در عرصه اقتصاد دانش بنیان هیچ مشکل مالی و قانونی نداریم، افزود: دانشگاه باید بخشی از درآمد خود را از محل فروش شرکت های دانش بنیان تامین کند نه اینکه به اعتبارات حاصل از درآمدهای نفتی متکی باشد.
معاون رییس جمهوری با بیان اینکه در یک سال اخیر فعالیت های خوبی برای تحول در حوزه اقتصاد دانش بنیان در کشور انجام شده است، خاطرنشان کرد: تا یکسال گذشته با وجود داشتن قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان اما به طور قوی وارد فاز اجرایی نشده بود.
به گفته وی، با وجود آنکه در گذشته اعتبارات زیادی در بخش پژوهشی در کشور تخصیص یافته بود اما این اعتبارات به خوبی هزینه نشده است.
دکتر ستاری با بیان اینکه تاکنون پژوهش های زیادی در بخش دولتی انجام شده اما نتوانسته ایم در زمینه تجاری سازی آن موفق باشیم، ادامه داد: باید میان کار تجاری و اختراع تفکیک قائل شد؛ در واقع شرکت ها و کسانی که ایده دارند باید یاد بگیرند در بازار رقابت جهانی چگونه فعالیت کنند.
وی افزود: یکی از مشکلات بزرگ ما در گذشته ربط دادن صنعت و دانشگاه بدون هیچ واسطه ای همچون پارک های فناوری و شرکت های دانش بنیان بود اما اکنون یکی از وظایف ما در معاونت علمی و فناوری ایجاد این واسطه ها برای تجاری سازی ایده هاست.
معاون رییس جمهوری با بیان اینکه وظیفه دولت در فعالیت های پژوهشی هزینه کردن است، گفت: تجاری سازی در این بخش وظیفه دولت نیست.
وی یکی از موارد قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان را ˈشناسایی این شرکت هاˈ عنوان کرد و گفت: تاکنون از یک هزار شرکت دانش بنیان ارزیابی شده، بیش از ۷۰۰ شرکت به عنوان ˈشرکت دانش بنیانˈ شناسایی شدند.
دکتر ستاری افزود: پیش بینی می شود شمار این شرکت ها تا سال آینده به یک هزار و ۵۰۰ شرکت افزایش یابد.
وی گفت: تنها راهی که یک شرکت دانش بنیان می تواند از تسهیلات صندوق ˈنوآوری و شکوفاییˈ و معافیت های گمرکی و مالیاتی استفاده کند، وارد شدن در مسیر ارزیابی برای تشخیص دانش بنیان بودن آن است.
وی با یادآوری که تا سال گذشته فقط ۵۴ شرکت توسط کارگروه تشخیص دانش بنیان بودن، شناسایی شدند، افزود: بعد از آنکه این شرکت ها ارزیابی و دانش بنیان تشخیص داده شدند باید هر دو سال یکبار ارزیابی مجدد شوند، زیرا باید تولیدات جدیدی داشته اند تا در این بخش همچنان تحت پوشش قرار بگیرند.
معاون رییس جمهوری، تغییر تفکرات سنتی از دانشگاه را یکی از الزامات در توسعه شرکت های دانش بنیان دانست و گفت: سال گذشته نزدیک به ۸۰ میلیارد تومان تسهیلات کم بهره به طرح های کوچک و همچنین برخی از اختراعات تخصیص داده شده است.
وی به نقش پارک های فناوری در کمک به تجاری سازی اختراعات و ایده ها اشاره کرد و گفت: در این پارک ها از مخترعان با دادن تسهیلات و امکانات در بخش های مختلف همچون بیمه، معافیت مالیاتی و … حمایت می شود تا بدون مشکل فعالیت خود را اجرا کنند.
دکتر ستاری با تاکید بر اینکه سه تا پنج سال زمان نیاز است تا چنین فعالیتی توسط صاحبان ایده و اختراع عملیاتی و به بازار عرضه شود، افزود: صاحبان اختراع و ایده باید به این مساله توجه کنند که صنعتی کردن و حضور در بازار نیازمند زمان است.
وی درباره شرکت های فعال دانش بنیان در کشور نیز گفت: در حال حاضر در حوزه گیاهان دارویی و نانو شرکت های دانش بنیان بیش از سایر بخش ها فعالند و حتی در صادرات نیز موفق بوده اند به طوری در سه ماه گذشته ۲۰ شرکت در بخش گیاهان دارویی فعال شده است.
معاون رییس جمهوری با تاکید بر اینکه باید بین صادرات دانش بنیان با سایر محصولات غیرنفتی تفاوت قائل شد، افزود: یکی از شرکت های دانش بنیان توانسته صادرات ۲۵ میلیون دلاری به روسیه داشته باشد در حالی که کل وزن محصول صادر شده ۶۰ کیلوگرم بود.
دکتر ستاری با بیان اینکه در حوزه دانش بنیان فقط از شرکت های خصوصی حمایت می کنیم، خاطرنشان کرد: امسال در بخش صادرات محصولات دانش بنیان، ۱۰۰ میلیارد تومان جایزه صادراتی در نظر گرفته شده است.
وی از دیگر اقدامات انجام شده در این معاونت را فعال سازی ˈبورس ایدهˈ عنوان کرد و گفت: یکی از مشکلات موسسه های پژوهشی، چگونگی قیمت گذاری روی ایده ها و اختراعات است؛ از این رو ˈبورس ایدهˈ می تواند روی ˈبرندسازی اختراعˈ اثر بگذارد.
معاون رییس جمهوری همچنین به امضای تفاهم نامه با وزارت خارجه اشاره کرد و گفت: “دیپلماسی علمی و فناوری” یکی از برنامه های ما برای ارتقای فناوری و معرفی تولیدات به خارج از کشور است.
وی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه و پژوهشکده های خوبی در کشور داریم، خاطرنشان کرد: بخش علمی، کیفیت آموزش عالی و دانشجویان ما در سطح بسیار خوبی است به طوری که پتانسیل تبدیل شدن به قطب منطقه ای دانش بنیان را داریم.
دکتر ستاری یکی از راه های رسیدن به این هدف را دانستن الفبای صادرات محصولات دانش بنیان در کشور عنوان کرد و گفت: دانشگاه ها باید مولد شرکت های دانش بنیان باشند تا با فروش آنها بتوانند درآمدزایی کنند.
