در این شماره قصد داریم پیرامون کلیات روند ارزیابی مقاله در دفتر مجله بحث نماییم. سردبیر مجله باید برنامه ای منسجم برای ارزیابی مقالاتی که به دفتر مجله ارسال می شوند اتخاذ نماید. روند ارزیابی اولیه ممکن است مستقیماً توسط سردبیر انجام شود یا با دعوت از برخی مرورگران در قالب جلسات دوره ای برگزار شود. باید برای نویسندگانی که به دنبال طی شدن روند سریع ارزیابی هستند توضیح داده شود که نسخه ارسال شده از مقاله آنها ناگزیر باید این مرحله را طی کند.
ممکن است سردبیر بدون نیاز به اینکه مقاله را برای مرور به دست مرورگران بسپارد، آن را پذیرش کند. این مسئله هنگامی رخ می دهد که موضوع مقاله به قدری تازه، به موقع و جالب است و کیفیت مقاله به قدری بالاست که سردبیر در مورد پذیرش آن شخصاً تصمیم می گیرد.
از سوی دیگر ممکن است سردبیر، مقاله ای را بدون ارسال به مرورگر رد نماید. معمولاً چند علت عمده برای این مسئله وجود دارد:
۱- موضوع مقاله خارج از Aim & Scope مجله است
2- مقاله دیگری با همان عنوان در دست چاپ قرار دارد
3- کیفیت مقاله بسیار پایین است
4- معیار های لازم برای ارسال مقاله رعایت نشده است
حدس می زنید مقاله شما توسط چند مرورگر مورد بررسی قرار می گیرد؟ اکثر مجلات، مقالات را نزد دو نفر مرورگر ارسال می کنند. در مورد برخی مقالات لازم است مرور توسط دو نفر مرورگر از تخصصهای جداگانه اما مرتبط با موضوع صورت گیرد تا حتی المقدور از قضاوت همراه با سوگرایی پرهیز گردد.
مرورگران با فیدبکی که به سردبیر ارائه می کنند به او اجازه می دهند با جمع آوری نظرات گوناگون، درباره پذیرش یا رد مقاله اظهار نظر کند. مرورگران باید در اظهار نظرهای خود بسیار دقیق عمل کنند ولی باید توجه داشت که تصمیم نهایی با سردبیر است.
تصور می شود چنانچه نام نویسندگان برای مرور گران روشن نباشد مرور انجام شده با حداقل سوگرایی انجام شود؛ با این حال پوشاندن نام نویسندگان و حذف سایر اطلاعات کاری مشکل است و هنوز ثابت نشده است که این کار باعث بهبود کیفیت مرور ها شود. در حال حاضر بسیاری از مجلات از این روند پیروی نمی کنند.
به نظر شما آیا لازم است از مرورگران خواسته شود در پایان برگه هایی که تحویل می دهند نام و امضای خود را هم ثبت نمایند؟ اکثر مجلات انجام این کار را اجباری نمی کنند اما ممکن است برخی سردبیران از مرورگران بخواهند این کار را انجام دهند تا در صورت درخواست نویسندگان، به اطلاع آنان برسد. لازم است مرورگر برای امضا نمودن برگه محتوی نظرات خود آزاد باشد. در صورتیکه مرورگر برگه را امضا نماید، سردبیر حق ندارد آن را پاک کند و چنانچه مرورگر این کار را نکرده باشد، سردبیر نباید مشخصات وی را برای نویسنده یا هر فرد دیگری آشکار کند.
